Danıştay’dan ‘TSK’da Türban’ kararı
Danıştay, Halkın Kurtuluş Partisi’nin (HKP) TSK’de türban özgürlüğüne müsaade veren kararın iptal edilmesi talebini reddetti. Kararda, türbanın laiklik unsuruna alışılmamış olmadığı savunuldu.
Ulusal Savunma Bakanlığı, 15 Şubat 2017 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri Kıyafet Yönetmeliği’nde değişiklik yaptı. Değişiklikle bayan subay, astsubay ve asker öğrencilerin resmi kıyafetlerinin üzerine türban takabilecekleri belirtildi. Halkın Kurtuluş Partisi (HKP), avukatları Doğan Erkan, Metin Bayyar ve Sait Kıran aracılığıyla kelam konusu yönetmelik unsurunun iptali talebiyle Danıştay’da dava açtı. Düzenlemenin TSK’de türbanlı-türbansız ayrımı yaratacağı belirtilen dilekçede, bunun laiklik prensibiyle bağdaşmayacağı, hukukî düzenlemelerin dini kurala dayandırılamayacağı savunuldu.
MSB: KURUM İÇİ DÜZENLEME, PARTİYİ İLGİLENDİRMEZ
Ulusal Savunma Bakanlığı ise Danıştay’a gönderdiği savunmada, “Bu düzenleme kurum ve kuruluşların kamuoyunu ilgilendirmeyen ve yalnızca kendi çalışanı ile kurum içi uygulamalarına ilişkindir. Partinin dava açma ehliyeti yoktur” argümanında bulundu.
Danıştay 2. Dairesi, TSK’de türban özgürlüğüne müsaade veren yönetmeliğin iptalini oyçokluğuyla reddetti.
AİHM KARARINA ATIF
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından dini bahislerde yapılan düzenlemelerde devletin takdir yetkisine aşikâr çerçevede sahip olduğunun kabul edildiği savunulan kararda, buna ait AİHM’in Leyla Şahin/Türkiye ve Kurtulmuş/Türkiye kararları örnek verildi. Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi (AİHS) ve anayasada “din ve vicdan özgürlüğünün korunduğu” belirtilen kararda, şu kıymetlendirme yapıldı:
“Din ve vicdan özgürlüğünün dış boyutu, kişinin dinini, inancını ve niyetini dışa vurma halidir. Başörtüsü takmanın da bu özgürlükler kapsamında bir dışa vurum biçimi olduğu açıktır. Öte yandan başörtüsü takmanın dini bir gereklilik mi, bir ibadet hali mi yahut kültürel bir gereklilikten mi olduğuna ait kişi kendisi karar verecektir. Bu karar din yahut inanca ait olmakla bir arada kişinin manevi iç dünyası ile ilgili tarafıdır. Bu durumda başörtüsü takmanın din, inanç ve kültür boyutu bulunan bir uygulama olduğu, dışa dönük bir boyutunun bulunduğu ve üstte atıf yapılan mukaveleler gereği din ve vicdan özgürlüğü kapsamında korunması gerektiği konusunda bir duraksama bulunmamaktadır.”
“TÜRKİYE’DE BAŞÖRTÜSÜ KABUL GÖRDÜ”
Danıştay’ın kararında, AİHM’in dinî bir sembolün toplumda nasıl algılandığı konusunun ulusal makamların takdirinde olduğunu vurguladığı tabir edildi. AİHM’in Singh/Fransa kararına nazaran, “başörtüsünün ‘kuvvetli dış sembol’ yahut ‘pasif dış sembol’ olarak sayılmasının, toplumların yapısına nazaran nasıl algılandığına nazaran değişeceği ve bu belirlemenin ulusal makamların takdirine bırakılacağı” savunulan kararda, şöyle denildi:
“Ülkemizde başörtüsü, tarihi, dini ve kültürel boyutuyla uzun yıllar toplumun büyük bir kısmı tarafından kabul görmüş ve gündelik ömrün bir modülü haline gelmiştir. Başörtüsü takan bireylerle, takmayanların uzun yıllar bir ortada hatta birebir aile ortamında bile problemsiz bir halde yaşamaya devam ettikleri bilinmektedir. Bu da başörtüsü takan bireylerin başka şahıslar üzerinde sistematik bir baskı oluşturmadığını göstermektedir. Dava evrakına ise davacı siyasi partinin belirttiği varsayımlar dışında bir baskı oluşturduğuna dair bir bilgi, evrak yahut sunulmamıştır.”
HAÇ İŞARETİ ÖRNEĞİ
Danıştay, AİHM’in İtalya’da okullarda haç işaretinin asılı durmasının laiklik prensibine karşıt olmadığına, çocuklar üzerinde dini bir tesirinin bulunmadığına ve ayrıyeten bu sembolün pasif bir sembol olduğuna karar verdiğini anımsattı.
“YASALARDA BAŞÖRTÜSÜ YASAĞI YOK”
Mevzuatta, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan işçinin başı örtülü olarak çalışmasını açıkça yasaklayan rastgele bir kanun kararının de bulunmadığı vurgulanan gerekçeli kararda, şu sonuca varıldı:
“Dava konusu düzenlemeyle, temel hak ve hürriyetlere bir sınırlama getirilmemiş, din ve vicdan hürriyeti kapsamında devlete düşen olumlu yükümlülük gereği özgürlük getirilmiştir. Daha önce yasallık kaidesi mevcut olmaksızın getirilen sınırlama daha konusu düzenleme ile kaldırılmıştır. Bu duruma nazaran, gerek iç hukukumuza gerekse uluslar ortası kontratlara nazaran yönetime verilen takdir hakkı bağlamında yapılan dava konusu düzenlemede, laiklik prensibi ile temel hak ve hürriyetlerin kullanılması konusunda bir orantısızlık, kamu faydasına ve hukuka karşıtlık bulunmamaktadır.”
İKİ MUHALİF ÜYE: RESMİ GAZETE’DE YAYINLANMALIYDI
Karara tarz istikametinden muhalefet eden Lider Vekili G. M. ve M. A., karşı oy yazılarında, kamu işçisine ilişkin genel kararları kapsayan yönetmeliklerin Resmi Gazete’de yayımlanması gerektiğini söz etti. TSK’de türbana müsaade veren yönetmeliğin de bu kapsamda Resmi Gazete’de yayınlanması gerektiğinin altını çizen iki üye, bu nedenle hukuka ters olan yönetmeliğin iptal edilmesi gerektiğini belirtti.
DANIŞTAY İDDK’YE MÜRACAAT
Danıştay’ın kararı HKP’ye bildiri edildi. HKP avukatları, 30 gün içinde ret kararını Danıştay’ın en üst karar organı olan Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na taşıyacak.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
